Một hành trình mới bắt đầu. Nhóm chúng tôi xuất phát lúc 7 giờ 30 tại ngôi nhà thân yêu 91 Nguyễn Chí Thanh. Cả đoàn có tất cả 9 người, với sự tham gia của 2 bác người Pháp. Sau khi chất đồ lên xe, xe bắt đầu chuyển bánh. Trước khi rời Hà Nội, xe chúng tôi ghé thăm 2 siêu thị Big C và Metro để xem xét không khí Tết của nhân dân thủ đô. Tết đang về thật rồi, dù nàng xuân năm nay có phần hờ hững và e thẹn, nàng vẫn mải chơi nơi nào...
Ánh nắng tinh nghịch chạy theo xe chúng tôi, tuy vậy cái không khí lạnh vẫn bao trùm không gian. Không biết ở trên Cao Bằng, nơi đoàn đang đến thì cái giá rét sẽ như thế nào? Rồi trên suốt đường đi, chúng tôi nói chuyện, ca hát, và nhất là được quay về với tuổi thơ. Cảnh vật xung quanh với cánh đồng lúa, đàn cò sải cánh bay, những chú bò lững thững nhai cỏ... khiến ai cũng nhớ lại ký ức thơ bé. Chúng tôi dừng chân ăn trưa tại thành phố Lạng Sơn với những đặc sản chỉ có tại nơi đây: thịt kho nhục, cơm, thịt nướng lá mắc mật, cải ngồng... Xin nói thêm về hai thành viên đặc biệt trong đoàn: bác chồng là nguời Việt gốc Pháp và bác gái nguời Pháp rất thích các món ăn Việt Nam và dùng đũa rất thành thạo. Với lần thứ 8 về chơi Việt Nam, hai bác đã ngỏ ý muốn tham gia chuyến đi ý nghĩa này. Với chúng tôi là 1 niềm hạnh phúc vô cùng lớn khi được nghe bác kể chuyện ngày xưa, kể về cuộc sống ở bên trời Tây. Nhưng bác luôn dành cho quê hương mình một tình yêu thương vô bờ bến. Và bác đã truyền tình yêu này cho người vợ của mình...
Đoàn tình nguyện viên đi Phiêng Pán
Đoạn đường đi bắt đầu lên đèo xuống đèo, có những chỗ rẽ không nhìn thấy đường đi, nhưng anh lái xe của chúng tôi rất dạn dày kinh nghiệm, anh nhẹ nhàng vượt qua những khúc cua, và hơn 6 tối giờ chúng tôi tới nhà sàn bác Tuyên, người dân tộc Dao. Mọi người bắt tay vào chuẩn bị bữa tối, với những món ăn đơn giản thôi nhưng ngon và sạch vô cùng. Uống bát nước rau mà có cảm giác yêu đời hơn, thanh thoát hơn.
Chúng tôi ngồi quay quần quanh bếp lửa, thống nhất về cách đi lại cho ngày mai, ăn chút khoai nướng, uống chút rượu ngô để quên đi cái lạnh bên ngoài, quên đi tiếng gió rít qua các khe gỗ. Một sự trải nghiệm vô cùng thú vị, rửa bát với xơ mướp, hái rau trên vườn, được nghe các bác kể chuyện lịch sử, cuộc kháng chiến của ông cha ta. Những câu chuyện đưa chúng tôi đi vào giấc ngủ, đâu đây vẫn lan tỏa mùi khói bếp.
Cùng nhau chuẩn bị bữa tối
Bình minh rạng ngời trên khắp bản làng. Tối hôm trước vì bị bóng tối bao trùm, những dãy núi hiện lên vô cùng lạnh lẽo, đáng sợ. Ấy thế mà sáng nay chúng vô cùng dễ thương, khoác trên mình chiếc áo xanh và vươn mình đón lấy những tia nắng đầu tiên của ngày. Chúng tôi nhanh chóng nấu đồ ăn sáng và chuẩn bị bữa trưa. Ăn sáng có mì tôm, trứng, rau cải, cơm rang... dưới bàn tay điêu luyện của anh master chief Thắng. Đúng 8 giờ cả đoàn lên đường đến với bà con vùng biên giới xa xôi. Xe chúng tôi dừng ở đầu bản, và từ đó đi bộ vào hơn 3 km. Quần áo, mì tôm,... được vận chuyển bằng những chú ngựa, những thành viên mới trong hành trình của chúng tôi. Đi qua những ngôi nhà sàn, qua những con suối, trèo lên những con dốc, vượt qua những đoạn đường đang làm dang dở, chúng tôi đã đến trường tiểu học. Ngôi trường đơn sơ lợp mái ngói, lớp học nhỏ xinh với những dòng chữ: mỗi ngày đến lớp là một ngày vui.
Các em học sinh còn rụt rè bỡ ngỡ khi thấy chúng tôi
Sau khi làm xong các thủ tục hành chính, với sự giúp đỡ của các anh bộ đội biên phòng, chúng tôi bắt đầu công việc của mình. Dân bản, từ người già đến trẻ nhỏ, thanh niên, phụ nữ,... bắt đầu tập trung tại sân trường. Có những người vui vẻ, hào hứng nhất là các em bé, có những người chỉ trỏ, thầm thì có lẽ vẫn băn khoăn về sự xuất hiện của chúng tôi. Ở trên này, các em bé rất ngoan, dù không hiểu hết tiếng Kinh, nhưng các em vẫn rất ngoan ngoãn xếp hàng khi chúng tôi yêu cầu.
Chao ôi! Những ánh mắt sáng rực, đen láy kia chan chứa bao niềm hạnh phúc khi được nhận những phần quà: trẻ em mầm non có tất, mũ len..., các bé tiểu học có them ủng, khăn... Chúng tôi không khỏi chạnh lòng khi nhìn thấy những đôi bàn chân xinh xắn bị rướm máu vì cái lạnh. Cuộc sống nơi đây khó khăn thiếu thốn vô cùng. Chống chọi với cái giá rét các em chỉ có mảnh áo sơ mi bạc màu, thậm chí còn bị rách, mặt mũi lấm lem, những đôi dép tổ ong gần như sắp rách toác. Các em sung sướng cầm túi quà của mình, khoe cho các bạn khác, rồi bàn luận với nhau. Có những em thích thú quá, mặc luôn áo và đội mũ mới. Chúng reo hò, chạy nhảy tung tăng với những chiếc ủng mới.
Tự tay bác Louis đan và tặng mũ cho các em nhỏ
Bác gái người Pháp chuẩn bị rất nhiều áo len, mũ len, khăn len mà chính tự tay bác đan cho chuyến đi này. Việc làm của bác thật vô cùng ý nghĩa. Bác cũng rất hào hứng phát quà cho các em, tự tay đội mũ len, khoác những chiếc gile len cho các em sơ sinh. Bác còn mang cả kẹo, bàn chải, kem đánh răng, gói đầu gội đầu... Chúng tôi chia nhau ra phát quà cho các hộ gia đình: một thùng mì tôm, 2 gói bột canh, 1 gói đường, 1 gói kẹo. Hi vọng rằng cái Tết năm nay của họ sẽ ngọt ngào và đầy đủ hơn. Với những người già là các túi quần áo, khăn len... Dù họ nói với chúng tôi bằng tiếng dân tộc, tôi đọc được niềm vui trông ánh mắt họ. Chúng tôi dùng ngôn ngữ cử chỉ để nói chuyện với nhau. Có những bác lúc đầu còn ngại ngùng, sau đó họ cũng tiến lại gần hơn. Chúng tôi cũng không quên gửi lại sách vở cho các em học tại đây, và phần quà cho các cô giáo – những người đang ngày ngày mang cái chữ, mang tương lai tới bản làng xa xôi.
Trao quà tận tay các em nhỏ
Gần cuối buổi phát quà, các em cấp 2 mới kết thúc buổi học. Ngôi trường trung học đặt ở nơi mà chúng tôi đỗ ôtô, cách hơn 3 cây. Ý chí của các em thật đáng khâm phục, ngày ngày vẫn đến trường dù phải trèo đèo lội suối, nắng cũng như mưa. Chúng tôi cũng nhờ các em cầm quà về cho bố mẹ, vì bố mẹ đi làm nương xa. Sau một thời gian, nhìn một lượt xung quanh, ai cũng có quà, không khí trở nên ấm cúng hơn. Ngày mai các em có quần áo mới, những chiếc ủng mới..., chúng tôi đã mang lại cho các em chút niềm vui nhỏ bé, chút ấm áp cho những ngày đông... Rồi giây phút chia tay đã đến, tạm biệt ngôi trường nhỏ xinh, tạm biệt các em yêu dấu, tạm biệt những người dân hiền lành, chân thật... chúng tôi quay trở về. Cảnh vật xung quanh trở nên đáng yêu hơn, vui tươi hơn, dọc đường chúng tôi đi là những con suối trong vắt, những khóm hoa dã quỳ rực rỡ, đàn vịt bơi lội tung tăng... Dù biết cái nắng không kéo dài lâu, cái lạnh rồi sẽ bao trùm, nhưng giá rét sẽ bị xua tan bởi tình cảm yêu thương giữa con người với con người. Tôi vẫn nhớ câu nói của bác người Pháp: tiếng việt mình xưng hô rất hay- anh, em, cháu, chú, bác... vì chúng ta là một gia đình.
Những kỷ niệm khó quên với chúng tôi
Ăn xong bữa trưa, đoàn chúng tôi chào tạm biệt bác Tuyên để lên đường đi Ba Bể. Chúng tôi lại có thêm một sự trải nghiệm mới tại Ba Bể, hồ lớn thứ hai thế giới. Gia đình anh Sáng, dân tộc Tày đón tiếp đoàn rất nhiệt tình, với những món ăn đâm chất Việt Nam: gà luộc, rau cải xào, cá rán... Sáng hôm sau, chúng tôi được du ngoạn trên hồ bằng chiếc thuyền máy của anh. Ôi, cảnh vật thật tuyệt vời. Trời xanh, nước xanh, núi xanh... con hồ khoác lên mình chiếc áo xanh biếc. Chúng tôi phải thốt lên rằng: Việt Nam mới đẹp làm sao! Không gian rộng lớn là thế, chỉ có tiếng xuồng máy và tiếng nước đập vào mạn thuyền, con người cảm thấy quá nhỏ bé trước sự hùng vĩ của thiên nhiên. Rồi chiều nay chúng tôi trở về thủ đô phồn hoa, nhộn nhịp, trở về cuộc sống hối hả hàng ngày... vì vậy lúc này đây là giây phút tĩnh lặng để nhìn và không phải suy nghĩ bất kì điều gì.
Tam biệt vùng núi rừng, chúng tôi hướng về Hà Nội. Chuyến đi đã kết thúc với bao niềm vui và cả sự nuối tiếc. Hẹn gặp lại những con người chân thật, hẹn gặp lại các em yêu thương, rồi chúng tôi sẽ quay trở lại (và lợi hại hơn xưa), để được thấy những niềm vui mới và sự thay đổi trong cuộc sống người dân nơi đây. Nơi ấy...
Lê Thu Phương